Yunan mitolojisinde adı geçen yaratıklar ve canavarlar hangileridir? Mitolojideki canavarlar ve efsanevi yaratıkların adının geçtiği efsaneler nelerdir?
Mitolojide birbirinden ilginç hikayeler olduğu kadar birinden farklı yaratıklardan da bahsedilmektedir. Bunların arasında Kerberos, Kimera gibi dehşet saçanların yanı sıra Pegasus gibi kahramanlara yoldaşlık yapanlar, unicorn ve nympheler gibi masum ve nazik olanlar da vardır.
Birkaç tanesi dışında genelde birbirinden korkunç olan bu mitolojik yaratıklar nelerdir, bu mitolojik yaratıklar hangi efsanelerde geçer bunlardan kısaca bahsettik. Yunan mitolojisinin birbirinden farklı yaratıkları sizlerle…
1. Kerberos
Kerberos, Hades’in hüküm sürdüğü Ölüler Dünyasının bekçisidir. Üç başlı ve yılan kuyruklu olan bu vahşi yaratık, yer altı dünyasına yani Hades’in krallığına giden kapıda bekler. Ekhidna ve Typhoon’un çocuklarından biri olan Kerberos’u yenerek bulunduğu yerden yer yüzüne çıkaran ise Herakles’tir. Herakles’in 12 görevinden sonuncusu olan Kerberos, daha sonra tekrar Tartaros’a gönderilir.
2. Minotor
Boğa başlı, kuyruklu ve insan vücutlu olan Minotor, Girit’te yaşayan ve insan etiyle beslenen bir yaratıktır. Kral Minos’un Poseidon’a kurban edilmesi için gönderilen güçlü, heybetli ve güzel boğayı kurban etmemesi üzerine Poseidon’un cezası ile Minos’un eşi Pasiphane boğaya aşık olur. Pasiphane boğaya öylesine aşık olmuştur ki onuna beraber olmak yol ararken Mimar Daidalos’a bir inek heykeli yaptırır. Heykelin içine kendi girer ve aşık olduğu boğa ile beraber olur. Bir süre sonrada Minos’un boğası olarak adlandırılan boğa başlı Minotor doğar. Daidalos’a inşa ettirilen Labirent’te yaşamaya başlar.
3. Pegasus
Kanatlı uçan at olarak bildiğimiz Pegasus, yılan saçlı ve bakışlarıyla herkesi taşa çeviren Medusa’nın kanından doğar. Perseus, Medusa’nın başını kestiğinde Khyrasor ile Pegasus ortaya çıkar. Ama Pegasus ’u en çok Bellerophontes efsanesinden biliriz. Bellerophontes’in Kimera ile olan mücadelesinde bindiği ve ona yardımcı olan attır.
Bellerophontes Kimera’yı öldürdükten sonra gurur kapılıp Pegasusla Olimpos’a uçmauya başlayınca bir at sineği Pegasus’u ısırır. Can havliyle Bellerophontes’i sırtından atan Pegasus daha sonra bir bir burca dönüşür gökyüzünde.
4. Unicorn
Mitolojideki en masum varlıklardan birisi olan Unicorn, tek boynuz olarak da adlandırılır. Kanının bazı hastalıklara iyi geldiği, ilaç olarak kullanıldığından bahsedilmekle beraber; kanını içenlerin ölümsüz olduğuna da inanılır. Yakalamanın pçok zor olduğu Unicornlar mitolojide olup da gerçekliği en çok tartışılan varlıktır.
5. Kentaur
Kentaurlar belden yukarısı insan, aşağısı ise at şeklinde olan varlıklardır. Ormanlarda yaşayan bu yaratıkları Hera’nın yarattığı düşünülse de bazı kaynaklarda Kronos ve Philyra’dan ortaya çıktıkları da söylenir. Genelde oldukça saldırgan canlılar olsa da aralarında önemli mitolojik hikayelerde rol oynayanlar da vardır.
Herakles’in 12 görevinden biri olan yaban domuzunun yakalanmasında adı geçen Pholos; okçuluk, hekimlik, sanat ve müzik alanında bilge bir kişi olan Kheiron ki Herakles’ten Akhileus’a birçok önemli karakterin eğitiminde rol almıştır; yine Herakles’in ölümüne sebep olacak kanı (iksiri) Deianeria’ya veren Nessos…
6. Medusa
Phorkys ike Keto’nun beraberliğinden doğan Gorgoların arasında ölümlü olan tek kişidir. Çok güzel olan Medusa, Athena Tapınağında Poseidon ile birlikte olur. Bu Poseidon’un zorlamasıyla olsa da kendisine yapılanı saygısızlık sayan Athena tarafından lanetlenir; yılan saçlı, yılan vücutlu ve gözlerine bakanı taş eden bir yaratığa dönüşür. Perseus tarafından öldürülür.
7. Kikloplar
Tek gözü olan devler olarak betimleyebileceğimiz Kiklopların bilinen bir diğer ismi ise Tepegözdür. Tanrılar gibi ölümsüz değil ölümlü olan Kykloplar Zeus Titanlara karşı olan savaşta kullanılır. Zeus’a şimşeği, Poseidon’a yabasını ve Hades’e görünmez başlığı veren Kikloplardır. Demirci, duvarcı ve el işlerinde oldukça maharetli olan Kykloplar Odysseus’un Troya Savaşı sonrası yolculuğunda adı geçen varlıklardır.
8. Kimera (Chimera)
Typhoon ile Ekhidna’nın canavar çocuklarından biridir Kimera. Ağzından alevler saçan, yılan kuyruklu bir aslan. İobates’in Bellerophontes’e vermiş olduğu 3 görevden birisidir Kimera’yı öldürmek. Bellerophontes’te uçan kanatlı atı Pegasus ile yok eder Kimera’yı. Bellerphontes o kadar güçlü atar ki kurşun uçlu mızrağını Kimera yerin altına gömülür. Ağzından saçtığı ateşin bir kısmı da yer üstünde kalır. Çıralı Yanartaş’ta bulunan ateşlerin kaynağıdır aynı zamanda Kimera’nın alevleri… Tabii mitolojik hikayeye göre…
9. Hydra
Kaynak: www.britishmuseum.org/collection/object/G_1842-0407-18
Typhoon ile Ekhidna’nın çocuklarından birisi olan bataklıklar canavarıdır Hydra. Hera’nın Herakles’i ortadan kaldırmak için baktığı bir canavardır. 7 başlı bir yılan olan Hydra’yı Herakles 12 görevini gerçekleştirirken öldürür. Herakles, her kesilen başının yeniden çıktığı ve zehirli kanı olan Hydra’yı öldürünce oklarını da daha ölümcül olması için onun kanına sürer. Belki de bu kanlar ilerde onun da ölmesine sebep olacaktır kim bilir…
10. Nemea Aslanı
Ekhidna’nın kendi yarattığı Orthos ismindeki köpekle beraberliğinden doğan Nemea Aslanı yaşadığı bölgeye korku salan bir yaratıktır. Özellikle Herakles’e karşı Hera tarafından büyütülen bu canavar Herakles’in 12 görevinden ilkidir. Ok, mızrak ve kılıç işlemeyen oldukça sağlam derisinden dolayı Herakles’in boğarak öldürebildiği aslanın postu sonraki görevlerinde Herakles’in en önemli silahı, kalkanı olacaktır.
11. Sirenler
Kaynak: www.britishmuseum.org/collection/object/P_X-3-243
Odysseus hikayesinde adı geçen Sirenler, deniz kızları olarak adlandırılır ve genelde belden aşağısı balık, üstü ise güzel bir kız olarak betimlenen kanatlı varlıklardır. Ancak özellikle Yunan mitolojisinde adı geçen Sirenler, denizcilerin ölüm meleği olarak adlandırılır desek yanlış olmaz sanırım.
Söyledikleri şarkılarla denizcileri mesteden ve onları büyüleyen Sirenler, peşlerinden gidenlerin ölümüne sebep olurlar. Uzun deniz yolculukları içeren Odysseus’un yolculuğu ve Arganautların Seferi gibi efsanelerde Sirenlerle olan mücadelelerden de bahsedilir.
12. Skylla
Sirenler gibi Odysseia’da adı geçen ve mağarada yaşayan korkunç deniz canavarı olarak tanımlanır. Kimi kaynaklara göre Ekhidna ve Typhoon’un çocukları olduğu söylense de farklı söylenceler de vardır. Odysseus Skylla’yı 12 ayaklı, mağarada, yarı toprak altında yaşayan bir canavar olarak tarif eder.
13. Orthros
Geryoneus’un sığır sürülerini koruyan üç başlı köpektir. Ekhidna ve Typhon’un çocuklarından olan Orthros, Herakles sürüleri çalmak için geldiğinde öldürülür. Daha sonra Ekhidna ile Orthros’un beraberliğinden Nemea Aslanı ve Phix doğar.
14. Harpi
Harpilerin en güzel örneklerini Likya’nın en önde gelen kentlerinden olan Ksanthos (Xanthos)’ta bulunan Harpi Anıtı’dır. Ölenlerin ruhlarını taşıyan varlıklar olarak betimlenirler. Şekil olarak sirenleri de andıran Harpiler, Thaumas ile Elektra’nın çocuklarıdır.
15. Ekhidna
Okeanos’un kızı Kallirhoe’nin yaratmış olduğu belden aşağısı bir yılan (Ejderha), yukarısı ise güzel, genç bir kız olan Ekhidna, Typhoon ile olan beraberliğinden birçok yaratığın doğmasına sebep olmuştur. Kerberos, Kimera, Hydra, Orthos, Nemea Aslanı bunların arasında en bilinenleridir.
16. Typhoon
Toprak yani Gaia ile Tartaros’un birleşiminden ortaya çıkan Typhoon ateşler saçan yılan olarak adlandırılır. Yanardağ tanrısı olarak da bahsedilir. Ekhidna ile olan beraberliğinden birçok korkunç yaratık yeryüzünde dehşet saçmıştır.
17. Python
Kaynak: www.britishmuseum.org/collection/object/P_1947-0412-3-13
Gaia’dan doğan Python, Delphi kehanet merkezinin bekçisidir. Apollon Delphi’de hakimiyet sağlamak amacıyla Python’u öldürür. Büyük devasa bir yılan olan Pyton, günümüzdeki büyük yılanlara piton denmesinin de kökenini oluşturur.
18. Nymphe
Kaynak: www.britishmuseum.org/collection/object/P_1868-0808-2968
Zeus’un kızları olan Nympheler, önemsiz olarak sayılan tanrıçalardandır. Genellikle nehirlerde, denizlerde, dağlardan yaşarlar. Müzik ve dans ile ilgilenen Nympheler oldukça zariftirler. Betimlemelerde genellikle satirlerle beraber gösterilirler. Kirke, nympheler arasında adı en çok bilinenlerden birisidir.
19. Griffon
Aslan gövdeli, kartal başlı kuşlar olarak betimlenen Griffonlar, Zeus ve Apollon ile ilişkilendirilirler. Altınların, hazineler koruyuculuğunu yapan Griffonların, mitolojide kuzeyde Hiperborelilerin ülkesinde yaşadığından bahsedilir.
20. Geryon
Kaynak: www.britishmuseum.org/collection/object/P_1948-0410-4-68
Khyrsaor ile Kallirhoe’nin beraberliğinden doğan Geryon üç gövdeli bir dev olarak tasvir edilir. Eritheis Kralı olan Geryon’un sığır sürüleri vardır ki Herakles’in görevlerinden birisi de bu sürüleri çalmaktır. Geryon ve köpeği üç başlı köpeği Orthros Herakles tarafından öldürülür. Bu efsane aynı zamanda Cebelitarık Boğazı’nın oluştuğu hikayedir.
21. Satirler
Kaynak: www.hermitagemuseum.org/wps/portal/hermitage/digital-collection/01.+paintings/31739
Mitolojinin insan vücutlu, keçi ayaklı canlıları olan Satirler kaba saba varlıklar olarak tasvir edilirler. Ormanlarda, kırlarda yaşayan satirler müzikle de uğraşırlar ve genelde Dionysos ile alakalı betimlemelerde gösterilirler. Mitolojinin figüranları diyebileceğimiz Satirlerin arasında en bilineni ise Marsyas’tır. O da Apollon ile girmiş olduğu en güzel lir çalma yarışmasını kaybeder. Ardından Apollon tarafından derisi yüzülerek öldürülür.
