Bizans Tarihi Kronolojisi (867- 1453) ve İmparatorlar

Bizans (Doğu Roma) Tarihi Kronolojisi (867- 1453) ve İmparatorlar

Bizans Tarihi Kronolojisi 867 - 1453 yılları arasında hangi hanedan ve imparatorlar hüküm sürmüştür? Bizans'ın (Doğu Roma) 9. yüzyılda itibaren gerçekleşen olaylar nelerdir?

Bir önceki yazımızda Bizans İmparatorluğu’nun kuruluşundan 9. yüzyılın ikinci yarısına kadar olan süreçten kronolojik olarak bahsetmiştik. Şimdi Bizans Tarihi Kronolojisi’ne kaldığımız yerden devam ediyoruz.

Makedonya Hanedanı ile başlayıp siyasi ve askeri anlamda zirve yapan bir imparatorluğun Fatih Sultan Mehmet tarafından yıkılışına kadar geçen süreçten bahsedeceğiz. İç savaşların, Batı ile Doğu kiliselerinin mücadelesine kadar ilk bölümde de olduğu gibi hanedanlar, imparatorlar, imparatoriçeler, savaşlar ve önemli olaylara kadar Bizans Kronolojisi

Makedonya Hanedanı

867 – 886 I. Basil

869-870 – Ekümenik Konsil toplanır. Bulgarlar Konstantinopolis Patrikliği’ne bağlanır.

869 – Araplar, Dubrovnik’e saldırır. Bizans’tan yardım isterler. Desteğe giden Bizans Arapları püskürtür ve bölgeyi hakimiyetine alır.

872 – Doğuda Pavlikanlara karşı zafer kazanılır. I. Basil de ordusuyla Abbasilere saldırır. Eski kanunların düzenlenmesi için çalışmalar başlatılır.

878-880 – Nea Ekklesia Kilisesi’ni yaptırır. Ayasofya’yı ve dolayısıyla Jüstinyen’i geçmek için Nea Ekklesia Kilisesi’ni inşa ettirir

Aynı yıl oğlu ölünce hayata küser.

886 – Bir av sırasında geyiği avlamak için atından düşer. Üstüne gelen geyik boynuzuyla karnını yarar. İyileşemez 9 gün sonra ölür.

VI. Leo, 4 evlilik yaptığı için İsa’dan af diliyor. Kimi kaynaklara göre I. Basil olduğu da söylenir.

886 – 912 VI. Leo

886 – I. Basil, Leo’nun kendisinden olmadığını düşünse de tahta yine o geçer. Gerçek babasının III. Mikail olduğu söylenir.

Babasının başlattığı kanun düzenlemelerini tamamlar. I. Jüstünyen’den sonra bu konuda çalışmalar yapan en önemli kişidir. Çalışmalar, 60 kitaptan oluşan 6 ciltlik “Basilica” adı verilen kitapta toplanır.

896 – İmparatorluğun önemli yöneticilerinden Stylian, Bulgarlara verilen ticari imtiyazları kaldırır. Bulgar Kralı Simoen Bizans topraklarına girer. Peçeneklerin desteği ile Macar ve Bizans Ordusu’nu yener. Bizans, şartları çok ağır olan bir antlaşmayı kabul etmek zorunda kalır.

900 – Doğuda Adana dolaylarında Abbasilerle savaşırlar.

900 – Leo, 2 eşi ölünce 3. defa evlenir. Ancak kilise bu durumu hoş karşılamaz, çünkü 2’den fazla evlilik yasaktır. Zaten 3. eşi de kısa bir süre sonra ölür.

902 – Abbasiler donanma ile Sicilya’ya saldırıp ele geçirirler.

904 – Trablus Emiri Leo, donanma ile Selanik’e gelir. Şehri ele geçirip  yağmalarlar, binlerce insan katledilir.

905 – 3 defa evlenen Leo’nun 3 eşi de ölür. 4. defa evlenmez. Metresi Zoe Kerbonopsia’dan bir erkek çocuğu olur.

912 – 913 Aleksander

Leo hastalıktan ölünce yerine geçer. Zevkine düşkün, devlet işleriyle uğraşmayı sevmez. Bir polo maçında kalp krizi geçirerek ölür.

913 – 920 VII. Kostantin “Porphyrogenitus”

913 – Tahta çıktığında daha 8 yaşındadır. Leo’nun metresinden olan Konstantin’in naibi ise Patrik Mistykos’tur.

914 Patrik Mistykos’un yaptığı anlaşmalar ve aldığı kararlar hoş karşılanmaz. Manastıra gönderilen İmparatoriçe Zoe, geri çağırılır ve imparatorun naibi olur.

915 Abbasilerle Tarsus dolaylarında gerçekleşen savaşı Bizans kazanır.

917 İmparatoriçe Zoe daha önceden Bulgarlarla yapılan antlaşmayı kabul etmez. Oğlu Leo’nun da Bulgar Kralının kızıyla evlenmesini istemez. Bulgaristan savaş ilan eder. Karadeniz kıyısındaki Akhelos’taki savaşı Bulgarlar kazanır.

920 – 944 Romanos Lekapenos

920 – Bizans Donanma Komutanı olan Romanos Lekapenos, kuvvetleriyle Konstantinopolis’e gelir ve naipler kurulunu dağıtır. Kendisini imparatorun koruyucusu ilan eder. Konstantin kendisini önce caesar, ardından da müşterek imparator ilan eder.

Konstantin ile 24 yıl imparatorluğu beraber yönetecek olan Romanos Lekapenos, bir süre sonra ağırlığını hissettirir ve tek imparator gibi ülkeyi yönetir.

923-924 – Bulgar Kralı Simoen, Edirne’yi alıp Konstantinopolis’e gelir. Surların dışında beklemeye başlar. İmparatorla görüşür. Bizans vergi ödemeyi kabul eder ve Bulgarlar aldıkları yerleri Bizans’a bırakır.

931 – Abbasilerle yaşanan savaş sonra Bizans Malatya’yı alır.

938-944 – Bizans Ordu Komutanı Ioannes Kurkuas, Rusları yener. Musul-Halep Emiri’nin saldırılarına karşılık verir. Abbasileri de yener, zafer kazanır. Urfa’da Hristiyanlık’ın iki kutsal emanetini (İsa’nın el yazması mektup ve üstünde İsa resmi olan, insan eliyle yapılmadığı düşünülen Mandilion olarak bilinen kumaş) Urfa’da ele geçirir ve Konstantinopolis’e getirir.

944 – Lekapenos, iki oğlu tarafından Kınalıada’ya götürülüp manastıra kapatılır. Böylece Lekapenos devri sona erer.

944 – 959 VII. Kostantin “Porphyrogenitus”

944 – Konstantin artık büyümüştür. Tek başına imparator olmak ister. Lekapenos’un iki oğlu Stefan ve Konstantin’i yakalar ve sürgün eder. Bizans İmparatorluğu’nun önemli ailelerinden olan Phokas ailesi önemli görevlere getirilir.

949 – Girit Seferi düzenlenir ancak başarısız olur.

957 – Bu yıla kadar Ioannes Çimiskes ve Nikeforus Phokas komutanlıklarında doğu seferleri yapılır ve büyük başarılar kazanılır.

959 – İmparator Konstantin, Uludağ gezisi sırasında hastalanır. Hemen Konstantinopolis’e döner ve ölür.

959 – 963 II. Romanos

959 – Babasının tek oğlu olduğu için herhangi bir mücadele olmaksızın tahta geçer. Devlet işleriyle pek ilgilenmeyen ve zevkine düşkün bir imparatordur. En önemli yardımcısı hadım Jozef  Bringes ve ordu komutanı olan Nikeforus Phokas olur.

960-961 – Yıllardır alınamayan Girit, Phokas tarafından alınır.

961 – Seyfi Devle doğuda Bizans topraklarını yağmalar. Nikeforus Phokas’ın oğlu Leo Phokas Toroslarda tuzak kurar ve hepsini yok eder. Seyfi Devle birkaç adamla zor kaçar.

962-963 – Nikeforus ve Leo Phokas’ın orduları birleşir. Halep’e kadar her yeri ele geçirirler. Büyük bir zenginlik elde ederler. Ordu en güçlü dönemlerini yaşamaya başlar. Ganimetlerle Konstantinopolis’e dönerken Kapadokya’da imparatorun öldüğü haberini alırlar.

963 – 969 II. Nikeforus Phokas

963 – II. Romanos ölünce yerine iki küçük çocuk aday olduğundan dolayı, İmparatoriçe Theofina koruyucu olarak doğudan dönüş yolunda olan Nikeforus Phokas’ı seçer. Kendisini istemeyenler olsa da özellikle Çimiskes’in desteği ile Theofino ile evlenir. İmparator ilan edilir. Koruyucu olması için çağırılan genel kısa sürede imparator olmuştur.

964 – Sicilya Seferi gerçekleştirilir ancak sonuç alınamaz.

964-965 – İmparator Phokas ordusunun başında Kilikya’ya gider.  Aynı zamanda Kıbrıs tamamen Bizans’ın eline geçer.

966 – Bulgarlara vergi ödeyen Bizans artık bunu kabul etmez. Bulgar Krallığı’na saldırır ve kazanırlar.

967 – Antakya ve Kuzey Suriye Bizans’ın hakimiyetine girer.

968 – İmparator Phokas doğuda Mezopotamya’nın büyük kısmını ele geçirir. Daha önce hiç alınmamış olan Hama, Hums gibi şehirler artık Bizans’ın hakimiyetine girer.

Çok başarılı bir general olan İmparator Phokas, piyade ve süvari savaş taktik ve eğitimlerini içeren Praecepta Militaria adlı bir kitap yazar.

969 – En başta imparatorun en büyük destekçisi olan General Çimiskes, İmparatoriçe Theofino ile beraber planladığı suikast sonrası İmparator Phokas’ı öldürülür. Çimiskes imparator ilan edilir.

969 – 976 I. İoannes Çimiskes

969 – Theofino ile beraber Phokas’ı ortadan kaldırdıktan sonra imparatoriçe ile evlenmek isterler. Patrik bu duruma müsaade etmeyince Çimiskes, Theofino’yu sürgüne gönderir. Çimiskes tek başına ülkeyi yönetmeye başlar. Halkın çok sevdiği Çimiskes, Müslümanların “Beyaz Ölüm Meleği” lakabıyla anılır.

969 – Bu süreçte Edirne önlerine kadar gelen Ruslar, Bizans tarafından yenilir. Bizans Ordusu’nun sayısı çok az olmasına rağmen çok iyi generallere sahip olması savaşın kazanılmasının en önemli sebebidir.

971 – Bardas Phokas isyan eder fakat büyümeden bastırılır.

972 – Bulgar Krallığı’nın başkenti Preslav’da Ruslarla yapılan savaşı İmparator Çimiskes komutasındaki Bizans kazanır. Bulgar Kralı da savaşta bölge Bizans’a bağlanır.

971-975 – Fatimilerle savaşlar yapılır. Fatimiler’in Antakya’yı alması üzerine bölgeye ordusuyla giden imparator; Antakya, Şam, Beyrut ve Tripoli’yi ele geçirir. Bu zaferler sırasında iki kutsal emaneti (Hz. İsa’nın sandaleti ve Aziz Baptist’in saçı) de ele geçirir.

976 – İmparator Çimiskes ölür ve Christ Chalkites Kilisesi’ne gömülür.

963 – 1025 II. Basil (Bulgaroctonus - Bulgar Kasabı)

Bulgar Kasabı II. Basil

963-976 – Babası II. Romanos öldüğünde imparator olmasına rağmen daha bebek olduğu için iki önemli general sırasıyla imparator olmuştur. Basil, kardeşi Konstantin ile beraber müşterek imparatordur. Ancak kardeşi devlet işleriyle ilgilenmediği için tek yetkili imparator olur. İmparatorluğunun ilk yıllarında da amcası Basil Lukapenus söz sahibidir.

977-980 – Bardas Sklerus, Konstantinopolis’ten uzaklaştırmak için Doğu Ordu Komutanı olarak görevlendirilir. Gittiği yerden imparatorluğunu ilan edip Konstantinopolis’e yürür. Engellemesi için Bizans’ın önemli ailelerinden bir general Phokas görevlendirilir. Amorium’da iki ordu karşılaşır ancak bir süre sonra iki general birbirine meydan okur. Düello’yu Phokas kazanır. İsyan bastırılır. Ağır yaralanan Sklerus adamları tarafından kaçırılır. İyileşir ve Abbasilere sığınır.

985 – Artık devlet işlerini iyice eline almaya başlar. Bu ana kadar ağırlığı olan ve çok zenginleşen amcası Basil Lukepenos yakalanır. Bütün mallarına el konur ve sürgüne gönderilir.

986 – Bulgar Kralı Samuel Teselya, Makedonya, Arnavutluk ve Tuna’nın güneyini kapsayan geniş bir alanı eline geçirir. 2. Bulgar Devleti’ni kurar.

987 – 989 – Sklerus Abbasilerin desteği ile yeniden isyan eder. Yine karşısına çıkacak kişi Phokas olur. Bu defa anlaşırlar. İmparatorluğu ikiye böleceklerdir. Ancak Phokas, Skelerus’u tutuklar. Bunun üzerine çok güçlü olan Phokas için II. Basil Ruslardan destek ister. Ancak bu destek yeterli olmaz ve II. Basil ile kardeşi Konstantin Çanakkale’ye gider. Phokas savaştan önce onları yalnız dolaşırken görür. Tam öldürecekken kalp krizi geçirir. Büyük bir şans eseri II. Basil ve kardeşi kurtulur.

Basil, Ruslardan gelen destek karşılığı kız kardeşini Kiev Kralı’na verir. Bu evlilik Ruslar arasında Hristiyanlığın yayılmasını sağlayacaktır.

990 – 3. Bulgar Seferi’ne çıkar. Bazı yerler alınır.

995 – Fatimilere karşı düzenlenen doğu seferinde 17 bin kişilik özel birlik katılır. 16 günde Konstantinopolis’ten Halep’e giderler. Bizans bütün Suriye’yi alır.

996-997 – Bulgar Kralı Samuel, Selanşk ve Dalmaçya kıyılarını Bizans’tan alır.

999 – Bulgar Devleti’nin ele geçirdiği yerlere karşılık II. Basil 4. Bulgar Seferi’ne çıkar. Plovdiv’i karagah olarak seçer ve eski başkentler Pliska ve Preslav’ı alır.

1001-1014 – Kleidon Savaşı

II. Basil Bulgar Ordusu’nu büyük bir hezimete uğratır. Esir alınan 15 bin kişi 100’er kişilik gruplara ayrılır. 99’unun iki gözü birden oyulurken, 1 kişinin tek gözü oyulur. Hepsi bu şekilde serbest bırakılır. Bulgar Kralı Samuel bu durumu gördüğünde kalp krizi geçirerek ölür.

1018 – Bizans, Bulgar Krallığı’nın kalan topraklarını da alır ve 2. Bulgar Devleti de yıkılmış olur. Adriyatik’ten Tuna’ya kadar tamamen Bizans hakimiyeti başlar.

1021 – Doğu Seferi sonrası Ermenistan ve Gürcistan ele geçirilir.

1025 – II. Basil, Bizans’ın refah ve askeri anlamda zirve yaptığı dönemlerinin son önemli imparatoru olarak bilinir. Ölümünden sonra müşterek imparator olan kardeşi Kostantin tek başına imparator olur.

II. Basil öldüğünde Bizans İmparatorluğu’nun sınırları

1025 – 1028 VIII. Kostantin

1025 – Kardeşinin ölümünden sonra tek başına imparator olsa da devlet işleriyle ilgilenmez. Eğlenceye düşkündür.

1028 – VIII. Kostantin, hastalanır. Ölmek üzeredir. 3 kızı vardır. Bunlardan ikisi sağdır. Zoe’nin başa geçmesini ister ama evlenmesi gerekir. Senatör Romanos Argyrus ile evlenmesine karar verilir. Senatör eşinden tehditle boşandırılır ve Zoe ile evlenir. 2 gün sonra da VIII. Konstantin ölür.

1028 – 1034 II. Romanos Argyrus

1028 – Zorla imparatorun kızı Zoe ile evlendirilip imparator olur. Gösteriş meraklısıdır.

1030 – Doğu Seferine çıkar ve daha önceden yapılan antlaşmalara sadık kalmaz. 800 kişilik Arap süvarileri Bizanslıları bozguna uğratır. İmparatorun öldüğünü sanan ve Teluk Kalesi’ni kuşatan Araplar, gece bir baskınla yok edilir. Hepsinin burun ve kulakları kesilir ve imparatora gönderilir.

1031 – Paflagonyalı Ioannes imparatorun gözüne girer. Kardeşlerinden Mikail de saray da İmparatoriçe Zoe’nin hizmetine girer.

1034 – İmparator ölür. Zoe ise Mikail ile evlenir.

1034 – 1041 IV. Mikail

1034 – Zoe, imparatoriçe olarak kalmak için hizmetindeki Mikail ile evlenir. Patrik karşı çıksa da kabul etmek zorunda kalır. Mikail 24 ve Zoe ise 56 yaşındadır. Zoe, Mikail’i kendisinin emrinde bir imparator olarak kullanır.

1038-1040 – Donanma Sicilya Seferi’ne çıkar. Birçok şehir ele geçirilmesine rağmen çeşitli komplolarla Stefan gibi önemli komutanlar öldürülür ve Araplar, Bizans’ı mağlup eder.

1040 – İmparator sara hastasıdır. Erkek çocuk yoktur. İmparatorun abi Ioannes hanedanın devamı için Sicilya Seferi sırasında öldürülen komutan Stefan’ın oğlu Mikail’i seçerler. İmparator ve Zoe kabul eder ve evlat edinirler.

1040 – Yıkılmış Bulgar Devleti’nin kralı olan Samuel’in oğlu Dolinos isyan eder. İsyan bastırılır.

1041 – İmparator, Konstantinopolis’te ölür.

1041 – 1042 V. Mikail

Evlatlık olarak kabul edildikten sonra imparatorun ölmesiyle imparator olan V. Mikail, en başta imparatoriçenin emrindedir. Ancak bir süre sonra, önce kendisinin imparator olmasını sağlayan Ioannes’i manastıra ve Zoe’yi ise saraya kapattırıp sürgüne gönderir.

İmparatoriçe Zoe, halk tarafından çok sevildiği için kendisine yapılanları halk kabul etmez. İsyan çıkar. Bunun üzerine Zoe geri getirilir ve kardeşi Theodora’da halkı yatıştırmaya çalışır. İkisi imparatoriçe ilan edilir. Yakalan V. Mikail ise yakalanır ve gözlerine mil çekilir.

1028 – 1050 Zoe ve Theodora

1028 – III. Romanos’un eşi, IV. Mikail’in eşi ve ardından V. Mikail’in üvey annesi olarak imparatoriçe olmayı sürdüren Zoe, artık küçük kız kardeşi ile beraber imparatoriçe olur. Theodora ise en başlarda devlet işleriyle pek ilgilenmez.

1042 – En başta halk 2 imparatoriçeden memnunken bir süre sonra bir imparatorun eksikliği ortaya çıkmaya başlar. Zoe’de yasak olmasına rağmen 3. defa evlenir. Eş olarak da Konstantin Monomakos’u seçer. IX. Konstantin Monomakos olarak imparator olur.

1050 – 22 yıldır imparatoriçe olarak kalmayı başaran Zoe, yatağında ölü bulunur.

İmparator IX. Konstantin, Hz. İsa ve İmparatoriçe Zoe

1042 – 1055 IX. Konstantin Monomakos

1042 – İmparatoriçe Zoe ile evlenip imparator olur. Ancak Zoe ile olan yaş farklarından dolayı daha önceden sevdiği kadın olan Sklerina’dan ayrılamaz. Zoe’nin de bu durumdan haberi olur ve onun da izniyle Sklerina’yı Konstantinopolis’e getirir. Sarayda IX. Konstantin, Zoe ve imparatorun sevgilisi Sklerina beraber yaşamaya başlarlar.

1042-1043 – Sicilya’ya safere giden Maniakes, önemli başarılar kazanırken komplolar sonucu geri çağırılır. Bu duruma çok öfkelenen general gelenleri öldürür ve Konstantinopolis’e yürümeye başlar. Tam savaşı kazanacağı sırada vurularak ölür. Askerleri dağılır ve isyan bastırılmış olur.

1043 – Bizans’taki bu sıkıntılı dönemde Ruslar donanma ile Konstantinopolis önlerinde ortaya çıkarlar. Grejuva olarak adlandırılan Yunan Ateşi ile Rusların birçok gemisi imha edilir ve giderler.

1044 – Saraydaki bu yaşam tarzı halkın tepkisini çeker. Zoe ve Theodora isyanı bastırır.

1047 – İmparatorun yeğeni Tornikos sürgüne gönderilir. Bunun üzerine Trakya’da isyan eder ve Batı Ordusu desteği ile imparator ilan edilir. Konstantinopolis’i kuşatır. Doğu Ordusu’nun yetişmesi ile yakalanır ve gözlerine mil çekilir.

1048 – Pasinler Savaşı (Kapetron Muharebesi)

Bizans ile Selçuklular arasındaki ilk meydan muharebesidir. Net bir sonuç alınamamıştır.

1054 – Papa IX. Leo’nun yardımcısı Umberto, Bizans’a bir mektup getirir. Bu mektupta Papa’nın bütün kiliselerin başı olduğunu söyler. Bu durum karşısında Roma ve Konstantinopolis kiliseleri karşılıklı olarak birbirlerini aforoz ederler. Bu andan itibaren Roma Katolik Kilisesi ile Konstantinopolis Ortodoks Patrikliği tamamen birbirinden ayrılmış olur.

1055 – 1056 Theodora

1050’de ablası Zoe’nin ve 1055’te İmparator IX. Konstantin’in ölümüyle tek başına imparatoriçe olarak kalır. İmparatoriçe İrene’den sonra ilktir. Normalde tek imparatoriçe kabul görmez. 77 yaşında ve çocuğu olmadığı için önde gelen yöneticilerden Mikail Bringesh’i seçer.

1056 – 1057 VI. Mikail

1056 – Theodora ölmeden kendisini imparator ilan eder. Sivilden gelen bir yönetici olduğundan dolayı askerlerden çok hoşlanmaz. Her fırsatta askerleri aşağılar. Orunun en üst komutanı olan Isaak Komnenos bu tutumu kabul etmez.

1057 – Çevresi toplanıp Isaak Komnenos’u memleketi Kastamonu’da imparator ilan ederler. Doğu Ordusu tamamen onun emrindedir. Konstantinopolis’e giderken imparatora isteklerini iletir. VI. Mikail zaten kabul etmiş olmasına rağmen, Isaak Komnenos varmadan öldürülür. Komnenuslar ile beraber Makedonya Hanedanı da sona erer.

Komnenos ve Dukas Hanedanı

1057 – 1059 I. Isaak Komnenos

1057 – Komnenos Hanedanı’nın ilk imparatoru olur.

1058 – İmparator ile Patrik arasında önemli bir çekişme Patrik Kerularius’un bir tuzakla yakalanıp sürgüne gönderilmesiyle son bulur.

1058 – Antakya’da 10 binden fazla kişinin öldüğü büyük bir deprem olur. St. Peter Kilisesi de yıkılır.

1059 – Çok hasta olduğu için bir varis seçmek durumundadır. Oğulları yerine imparator olarak X. Konstantin Dukas’ı seçer. Tahtı bırakır. Son günlerini geçirmesi için Aziz Stadius Manastırı’na götürülür. Ölmesi beklenirken iyileşir ve 1061’de ölür.

1059 – 1067 X. Konstantin Dukas

1059 – Dukas Hanedanı’nın ilk imparatoru olur.

1064 – Batıda Macarlar Belgrad’ı ele geçirirler. Oğuzlar ise Tuna’nın güneyine geçmeye başlar. Bölgede başlayan salgın hastalık sonrası çekilirler.

1065 – Doğuda Bizans için Selçuklu tehlikesi yaklaşmaya başlar. Selçuklular Ani, Ermenistan, Kayseri ve Kilikya’yı ele geçirirler.

1067 – 1078 VII. Mikail Dukas

1067 – İmparatorun ölmesiyle 17 yaşında olan oğlu Mikail Dukas imparator olur. Yaşından dolayı annesi Evdokya naibi olur. İmparatorluğun içinde bulunduğu sıkıntılı durumdan dolayı Kapadokyalı Romen Diyojen ile evlenir.

1068 – 1071 IV. Romanos Diyojen

1068 – Romanos Diyojen, Evdokya ile evlendikten sonra müşterek imparator olur. Daha önceki yıllarda sürgüne gönderilen bir komutan olan Romanos Diyojen, artık imparatorluğu yöneten asıl imparatordur.

1068 – 1069 – Suriye’nin kuzeyine düzenlediği seferlerde başarılar kazanır.

1071 – Malazgirt Savaşı

26 Ağustos tarihinde Alparslan komutasındaki Selçuklular ile Romanos Diyojen komutasındaki Bizanslılar Malazgirt’te karşı karşıya gelir. Bizans Ordusu’nda paralı askerlik yapan bazı Türk boyları, Selçukluların saflarına geçerler. Bizans’ta Andronikos Dukas’ın yedek kuvvetleri savaşın en kritik anında ihanet edip savaşa girmezler. Selçuklular kazanır ve Romanos Diyojen esir düşer. Bizans ağır bir yenilgi almış olmasına rağmen şartları çok da ağır olmayan bir antlaşma imzalarlar. İmparator Diyojen serbest bırakılır. Ancak bu şartlarda altında başkentte hoş karşılanmayacağını bilir. Savaşta kendisine ihanet eden Andronikos Dukas komutasında bir ordu Diyojen’in üzerine gönderilir. Diyojen kaybeder ve yakalandıktan sonra gözlerine mil çekilir.

Malazgirt Savaşı sonrası Sultan Alparslan, Bizans İmparatoru Diyojen’in boynuna basıyor.

1071 – 1078 VII. Mikail Dukas

1071 – Artık 20 yaşına gelen Mikail Dukas, müşterek imparator Romanos Diyojen’in kör edilip ölmesinden sonra tek imparator olarak yönetimi ele alır. Annesi Evdokya da imparatoriçe olarak söz sahibi olur. İlk iş olarak Selçuklularla yapılan antlaşmayı kabul etmezler. Bu da öncelikli hedefleri Anadolu olmayan Selçukluları Anadolu’ya yöneltir.

1076 – Norman Urselius Baileul isyan eder. Aleksios Komnenos isyanı bastırır.

1077 – Batıda ve doğuda 2 isyan çıkar. Doğudaki isyanı çıkaran Nikeforus Botaneiates, imparatrun tahttan indirilmesi ve diğer isyancının idam edilmesinin ardından Konstantinopolis’e çağırılır. İmparator ilan edilir.

1078 – 1081 III. Nikeforus Botaneiates

1078 – Kilisenin de desteğini alan Nikeforus Botaneiates doğuda başlattığı isyan sonrası imparator olur. 77 yaşında olan imparator, bir önceki imparator Mikail Dukas’ın eşiyle evlenir. Yaşından dolayı çok etkili olamaz. Özellikle çıkan isyanları ordunun en rütbeli komutanı olan Aleksios Komnenos bastırır.

1080 – İmparatorun eşi Mari Alania, Aleksios Komnenos’u evlat edinir ve onu imparatorluğun varisi yapar.

1081 – Yaşından dolayı çok pasif olan imparator tahttan indirilir ve Aleksios Komnenos yeni imparator olur.

1081 – 1118 I. Aleksios Komnen0s

1081 – 24 yaşında imparator olur. Malazgirt Savaşı’nda Bizans’a ihanet eden Andronikos Dukas’ın kızı İrene ile evlidir.

1081-1082 – Robert Guiskard yönetimindeki Normanlar Bizans topraklarına saldırır. Donanma ile Korfu alınır ve Durazzo kuşatılır. Bu sırada imparator ordusuyla gelir ancak Bizans savaşı kaybeder.

1082 – Normanlara karşı destek kazanabilmek için Venediklilerle, askeri ve ticari imtiyazlar içeren bir antlaşma yapılır.

1083 – Normanlar, İlirya’nın yanı sıra Makedonya ve Teselya’yı ele geçirir. Aleksios Komnenos, ordusuyla bölgeye gider ve savşları kazanıp her yeri geri alır. Ancak Korfu ve Durazzo Venedikliler de kalır.

1084 – Antakya şehri yönetenler tarafından Kutalmış oğlu Süleyman Şah’a teslim edilir.

1089 – Papa II. Urban, İtalya’da bir konsili toplar. Bizans da davet edilir. Doğudan gelen Müslümanlara karşı Papa’dan yardım isterler.

1090-1091 – Konstantinopolis 6. defa kuzeyden inen Peçenekler tarafından kuşatılır. Bizans, Karadeniz’in kuzeyinde bulunan Kumalardan destek ister. Bizans-Kuman orduları savaşı kazanır. Aileleriyle hareket eden Peçenekler (Tuna’nın kuzeyinde kalan küçük bir grup dışında) tamamen yok edilir.

1096- 1099 – I. Haçlı Seferi

Bizans’ın Papa’dan destek istemesi sonrası asıl hedefin Kudüs olduğu bir sefer düzenlenir. Ancak bu sefer Bizans için büyük bir sıkıntı ortaya çıkarır. Balkanlar’da Bizans topraklarına girdikten sonra şehirleri yağmalayarak İznik’e kadar gelirler. Sayıları da iyice azalmıştır. I. Kılıçarslan da kalanları tamamen yok eder.

Ardından gelen ve çoğunlukla profesyonel askerlerden oluşan birlikler Anadolu’ya geçtikten sonra İznik ve Batı Anadolu tekrar Bizans’ın eline geçer. Haçlılar, Kudüs’e kadar giderler.

1101-1103 – Selçuklular ile Haçlılar ile gelen rupların kurduğu krallıklar arasındaki mücadelelerden istifade eden Bizans; Tarsus, Adana, Lazkiye ve Tripolis’i ele geçirir.

1107-1108 – Bohemund, Batı’dan destek toplayarak Bizans topraklarında bulunan Durazzo’ya saldırır. Bizans’ın kazandığı zaferler ardından Haçlı Seferi sonrası kurduğu Antakya Prensliği de Bizans’ın hakimiyetini kabul eder.

1113 – Selçuklular ellerinden çıkan İznik’i 50 bin kişi ile kuşatır ancak alamazlar.

1115-1116 – Akşehir Muharebesi (Philomelion Muharebesi)

I. Aleksios Komnenos, Melikşah’ı yener. Selçuklular Konya’da kalmaya devam eder.

1118 – İlk defa okulları ayrım yapılmaksızın bütün çocuklara açan imparator, ağır hastalanır. Eşi ve kızı istememesine rağmen imparator olarak oğlu II. İoannes’i işaret eder.

1118 – 1143 II. İoannes Komnenos

II. Ioannes Komnenos, kucağında bebek İsa ile Hz Meryem ve İrene

1118 – Annesi İrene ve kız kardeşi onun imparatorluğuna karşı olsa da Aleksios, kendi oğlunun en doğru tercih olduğunu düşünür. Böylesine önemli kişiler kendisini istemediği için birkaç başarısız suikast girişimi de olur. Kız kardeşini de bu sebeple sürgüne gönderir ve manastıra kapatır. Anna da manastırda kaldığı süre zarfında Alexiad olarak adlandırılan çağını anlatan önemli bir kitap yazar.

1122 – Tuna’nın kuzeyinde kalan bir grup Peçenek güneye inince hepsi mağlup edilir. Sağ kalanlar da ordu da görevlendirilir. Tarihten Peçenekler de tamamen silinmiş olur.

1124-1127 – Danişmendliler Kastamonu, Ankara, Çankırı ve Kayseri dolaylarını ele geçirirler.

1126 – Daha önce iptal edilen Venediklilerle imzalanmış olan imtiyaz antlaşmasını yeniler.

1128 – Macar Kralı Stefan Sofya’ya kadar olan bölgede Belgrad ve Niş’i eline geçirir. Geri dönerken Bizans ordusu yetişir ve Macarları yenerler.

1129 – Kilikya’da bir Ermeni Krallığı ortaya çıkar.

1133 – Bizans, Danişmendlilerden Kastamonu’yu geri alır.

1137 – Bizans, 8 sene önce kurulan Ermeni Krallığı’nı hakimiyetine alır.

1143 – İmparator II. Ioannes Komnenos, Toroslarda bir av sırasında elinden yaralanır. Yarası ciddi değildir ama ok zehirli olduğu için ağırlaşır. Yanındaki küçük oğlu Manuel’i imparator ilan eder.

1143 – 1180 I. Manuel Komnenos

1144 – İmparator tahta geçmek için Konstantinopolis’e gelince Antakya Prensi bu durumu fırsat bilir ve bazı yerleri ele geçirir. Demetrius Brannas komutasında donanması, Bursuk komutasında ise karadan orduyu bölgeye gönderir ve her yer geri alınır.

1146 – Acroneus’ta (Afyon) Bizans ve Anadolu Selçuklu Devleti arasındaki savaşı Bizans kazanır.

1147 – Sicilya Kralı Roger, Korfu ve Korinth’i alırlar. Haçlı Seferi sonunda ikisi de geri alınır.

1147-1149 – II. Haçlı Seferi

Papa II. Eugenius, Fransa Kralı III. Louis ve Alman Kralı III. Konrad bu seferin başını çeker. Önce III. Konrad, ardından II. Louis Konstantinopolis’e gelir ve Anadolu’ya geçirilirler. Anadolu’da Selçuklu topraklarına girince savaşları kaybederler. Fransa Kralı Antalya’ya gider ve gemilerle Antakya’ya gider.

1155-1156 – İtalya’da Ankona bölgesi ele geçirilir. Uzun bir aradan sonra Bizans tekrar İtalya topraklarındadır. Ancak uzun sürmez Normanlar, Bizans’ı İtalya’dan atarlar.

1156 – Daha önce ortadan kaldırılan Ermeni Krallığı’ndan arta kalanlar, Antakya Prensliği ile anlaşıp Kıbrıs’ı ele geçirirler.

1158-1159 – Kıbrıs’ın kaybedilmesinden sonra Bizans, Antakya’ya doğru harekete geçer. Bir şey yapamayacağını anlayan Prens Raymond af diler. Antakya, Bizans topraklarına katılır ve Ortodoks Patriği atanır.

1161 – Danişmend tehlikesinden dolayı Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan daha önceden aldığı yerleri geri vermek üzere Bizans ile bir antlaşma yapar.

1162 – Anadolu Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan, bin kişilik bir süvari birliğiyle I. Manuel Komnenos’un davetlisi olarak Konstantinopolis’e gider.

1163 – İmparatorun erkek çocuğu olmadığı için Macar tahtına geçen III. Stefan’ın kardeşi Bela ile imparatorun kızının evlendirilmesi kararlaştırılır.

1169 – İmparatoriçe hamile kalır ve erkek çocuk doğar adını da Aleksios koyarlar.

1171 – Venediklilere daha önce verilen imtiyazlar sıkıntı yaratmaya başlayınca Aleksios, hepsini kaldırır. Venediklilerin yaşadığı mahalleler basılarak 10 bini tutuklanır.

1172 – İmparatorun 3 yaşındaki oğlu Aleksios, müşterek imparator ilan edilir.

1176 – Miryakefalon Savaşı

Bizans ile Anadolu Selçukluları arasındaki savaşı II. Kılıçarslan kazanır. Selçuklular, Anadolu’daki yerlerini sağlamlaştırır.

1180 – Selçuklulardan aldığı yenilgi sonrası sağlığı bozulan İmparator Aleksios ölür.

1180 – 1183 II. Aleksios Komnenos

1180 – İmparator 11 yaşında olduğu için annesi Maria naibi olur.

1182 – İmparatorluk tecrübesiz ellerde kalır ve sıkıntılar ortaya çıkmaya başlar. Latin olan imparatoriçe’de halk tarfından pek sevilmez. Karadeniz’de valilik yapan Andronikos, askerleriyle Konstantinopolis’e doğru yola çıkar. İmparatorun koruyucusu gibi davranır. Başkente gelince imparatoriçeyi idam ettirir.

1183 – Andronikos müşterek imparator ilan edilir. Kısa bir süre sonra da II. Aleksios Komnenos, 14 yaşında boğazlanarak öldürülür.

1183 – 1185 I. Andronikos Komnenos

1183 – Öldürülen imparatorun 12 yaşındaki eşi Agnes ile evlenir. İlk iş olarak bozulan devlet yapısını düzeltmeye çalışır. Memuriyetlerin satılmasını ve rüşveti engellemeye çalışır.

1183 – Macar Kralı III. Bela, Niş, Belgrad ve Sofya’yı alır. Kıbrıs’ta ise Isaak Komnenos isyan eder ve imparatorluğunu ilan eder.

1185 – I. Aleksios Komnenos’un kızının torunu olan Isaak Angelos’un tutuklanmasını emreder. Halkın çok sevdiği Isaak Angelos’u çok sever ve isyan eder. İmparator kaçmaya çalışır ve yakalanır. Bu sırada imparator ilan edilen Isaak Angelos’un önüne getirilir. Eli kesilir, gözleri oyulur ve halkın arasına çıkarılır. Halk da onu parçalayarak öldürür.

Angelos Hanedanı

1185 – 1195 II. Isaak Angelos

1185 – Önemli bir halk desteği ile imparator olan Isaak Angelos, Normanlara anlaşma teklif eder. Kabul edilmeyince Aleksios Brannas komutasında bir ordu Dmitrika’da Normanları yener.

1186 – Macar Kralı III. Bela’nın kızıyla evlenir.

1187 – Balkanlarda arka arkaya Sırp ve Bulgar isyanları çıkar. Bizans bunlarla baş edemez ve Balkanlardaki Bizans hakimiyeti sona erer.

1189-1192 – III. Haçlı Seferi

Kudüs’ün Selahattin Eyyubi tarafından ele geçirilmesiyle Papa VIII. Gregory’nin çağrısıyla başlar. Fransa Kralı II. Filip Augustus, Alman İmparatoru I. Frederick Barbarossa ve İngiltere Kralı Aslan Yürekli Richard bu sefere katılırlar.

İngilizler donanma ile yola çıkar ve Kıbrıs’ı alırlar. Alman İmparatoru Barbarossa ise karadan 100 bin kişi ile yola çıkar. Yolda Filibe ve Edirne işgal edilip yağmalanır. Anadolu yakasına geçip Selçuklu topraklarına girer ve Konya’yı yağmalar. Göksu Nehri’nde boğularak ölür.

Selahattin Eyyubi ve İngiliz Kralı Richard bir antlaşma yapar. Herke özgürce kendi inancına göre Kudüs’te ibadetini yapabilecektir.

1195 – İmparatorun abisi olan III. Aleksios Angelos bir darbe ile kardeşini tahttan indirir. Gözlerine mil çektirip Anemas Zindanlarına attırır.

1195 – 1203 III. Aleksios Angelos

1195 – Darbe ile başa geçtikten sonra imparatoriçe ile oldukça savurgan bir hayat sürmeye başlar.

1196 – Bulgarların çıkardığı isyan sonrası Bizans’ı yenerler.

1197 – Bizans tahtında hak iddia eden Alman İmparatoru VI. Henry ölür.

1198 – Papa III. Innocent yeni bir Haçlı Seferi için çağrı yapar. Askerleri denizden gemilerle taşıması için Venediklilerle antlaşma yaparlar.

1202-1204 – IV. Haçlı Seferi

Venedikliler gemileriyle taşıyacağı için oradan başlar. Bu sırada zindandan kaçan bir önceki imparator II. Isaak Angelos, Haçlılardan yardım ister. Kendisine yapılacak yardım karşılığında Haçlı Seferi’ne 10 bin kişi ile destek vermeyi, 100 bin gümüş ödeme yapmayı ve Roma Kilisesi’nin üstünlüğünü kabul etmeyi vaat eder.

Bu vaatlerin ardından seferin yönü Konstantinopolis’e döner.

1203 – Konstantinopolis, Haçlılar tarafından kuşatılır. Bu şehrin 7. kuşatılmasıdır. Latin karadan ve denizden şehre saldırı ve girmeye başlarlar. Şehir büyük zarar görür. İmparator ise kızı İrene ile beraber yanlarına 500 kg altın alarak kaçarlar.

1203 – 1204 II. Isaak ve IV. Aleksios Angelos

1203 – Haçlıların Konstantinopolis’e girmeleri ve ardından III. Aleksios Angelos’un kaçmasıyla devrik imparator olan II. Isaak Angelos yeniden tahta geçer. Oğlu IV. Aleksios Angelos da müşterek imparator olur.

Haçlılara söz verdikleri 100 bin gümüşü öderler. Ancak Venedik Donanmasının başında bulunan Dandolo 85 bin gümüş daha ister. Bu süre zarfında bu ödemenin yapılamaması sebebiyle şehirde çıkarılan yangın büyür ve bütün Konstantinopolis’e yayılır. Halk verdikleri sözlerden dolayı yaşananların sorumlusu olarak imparatoru görür ve tahttan indirilirler.

1204 V. Aleksios Dukas-Murzuflus

Latinlerin desteği ile imparator olur. II. Isaak ve oğlu zindana atılır. Oğul boğularak öldürülür. Babası da bir süre sonra üzüntüden ölür.

V. Aleksios Dukas da Latinlerin ve Venediklilerin beklentilerini karşılayamaz. Öldürmeye karar verirler. Kaçan imparator yakalanır ve asılarak öldürülür.

Şehir Latinler ve Venedikliler tarafından saldırıya uğrar, yangınlar çıkar ve yağmalanır. İkonalar parçalanır. Şehrin bütün güzellikleri yok edilmeye başlanır.

Latinler kontrolü tamamen ellerine alırlar. Konstantinopolis’te 1204’ten 1261’e kadar sürecek olan bir Latin İmparatorluğu ortaya çıkar. Bizans toprakları parçalanır. Hanedanlar belirli bölgelere gidip küçük krallıklar ilan ederler.

IV. Haçlı Seferi’nden sonra kurulan Latin İmparatorluğu

Laskaris Hanedanı

1204 – 1222 I. Theodor Laskaris

1204 – Latinlerin Konstantinopolis’i işgali sonrası Bizans soylularından olan Laskarisler İznik’e gelirler. III. Aleksios Angelos’un kızıyla da evlidir. Bir süre sonra imparatorluğunu ilan eder.

1206 – İznik Patriği IV. Mikail kendisine taç giydirir. Başkentin İznik olduğu Bizans kurulmuş olur. Dağılan imparatorluğun Anadolu topraklarını hakimiyeti altına almaya başlar.

1211 – Alaşehir Muharebesi

Selçuklular ile Bizans arasında Menderes Ovası’nda gerçekleşen muharebede Selçuklular neredeyse Bizans Ordusu’nu yok ederler. Ancak Laskaris, I. Gıyaseddin Keyhüsrev’i düelloya davet eder. Düello’yu Laskaris kazanıp Anadolu Selçuklu Sultanını öldürünce Selçuklu Ordusu dağılmaya başlar. Ancak Bizans da neredeyse askerlerinin hepsini kaybetmiştir.

1214 – İznik Bizans’ı ile Latinler antlaşma yaparlar ve ikisi de birbirini tanımış olur.

1222 – İmparator Laskaris, tahtı kızıyla evlenen III. Ioannes Dukas Vatatzes’e bırakır.

1222 – 1254 III. Ioannes Dukas Vatatzes

1224 – Daha önceki hanedandan olan Theodor Dukas, kuvvetleriyle Selanik’i Latinlerden alır. Kendisini ise asıl Bizans İmparatoru ilan eder. Biri Balkanlarda, biri Anadolu’da iki Bizans ortaya çıkar.

1225 – Latinleri Manyas’ta yener. Anadolu İzmit dışında kalan yerleri ve Midilli, Sakız, Samos Adaları’nı alır. Avrupa yakasında ise Edirne’yi alırlar.

1231 – Bulgar Kralı Asen, Bizans ile anlaşır ve Konstantinopolis’i kuşatır. Bu 8. kuşatma olur. Ancak ardından Latinlerle anlaşır ve onların safına geçer.

1246 – Selanik’te kurulan despotluk yeniden Bizans’a bağlanır.

1253 – İmparator Vatatzes, kendi topraklarına saldırdığı için Edirus’ta kuruşan despotluğa da saldırır ve ele geçirir. Bununla beraber Latinlerin bulunduğu Konstantinopolis dışında Bizans neredeyse 50 yıl önceki sınırlarına ulaşır.

1254 – 1258 II. Theodor Laskaris

1254 – Vatatzes’in hastalıktan ölümüyle yerine Theodor Laskaris geçer. İznik’te büyük yatırımlar yapılır. Şehir bir bilim, kültür ve sanat merkezine dönüştürülür.

Bulgar Kralı II. Asen Balkanlarda bazı bölgeleri ele geçirince, Bizans bölgeye birliklerini gönderir. Savaş kazanılır. Mikail Palaelogos önemli komutanlardan birisi olarak ön plana çıkar.

1258 – İmparator sara nöbeti geçirerek ölür.

1258 – 1261 IV. Ioannes Laskaris

İmparatorun ani ölümü ardından 7 yaşında imparator olan IV. Ioannes Laskaris’in naibi olarak Bizans Birliklerinin Komutanı Georgios Muzolan seçilir. Ancak bir diğer önemli aile olan Palaelogoslar bu durumdan rahatsız olur ve Muzolan ve adamlarını öldürüp naipliği üstlenirler.

1259 – Naipliği üstlenen Mikail Palaelogos müşterek imparator ilan edilir.

1261 – Konstantinopolis Latinlerden geri alınır. Bununla beraber gelen güçle Mikail Palaelogos, Ioannes Laskaris’in gözlerini oydurup zindana attırır.

Palaelogos Hanedanı

1259 – 1282 VIII. Mikail Palaelogos

1259 – General Muzolan’ı öldürüp önce naip ardından müşterek imparator olan VIII. Mikail Palaelogos’un ilk hedefi Konstantinopolis’i ele geçirmek olur.

1260 – İlk Konstantinopolis seferini gerçekleştirir. Alamayacağını anlayınca geri döner.

1261 – Latinlerle beraber Konstantinopolis’te bulunan Venediklilere karşı bir başka denizci millet olan Cenevizlilerle anlaşır.

İmparator, Aleksios Strategopulos’u 800 kişiyle keşfe gönderir. Konstantinopolis’teki durumu fırsat bilerek gece şehre girer ve alır. Ardından Mikail Palaelogos çağırılır. Ayasofya’da taç giyer. Şehrin nüfusu bu süre zarfında 35 bine kadar düşmüştür. Latin İmparatorluğu ortadan kalkar ve Konstantinopolis yeniden Bizans’ın başkenti olur.

1262 – Yıllar içerisinde şehrin görmüş olduğu zarar giderilmeye çalışılır. Birçok yapı onarılır.

1265 – Venediklilerle yeniden ticari imtiyazları içeren bir antlaşma yapılır.

1265 – İmparator kızı Maria’yı Moğol Hanı Abagu ile evlenmesi için gönderir. Böylece yaklaşan tehlikeye karşı akrabalık yoluyla engel olmaya çalışır.

1267 – Venediklilerle yapılan antlaşma bozulur ve Bizans yıkılana kadar devam edecek olan yeni bir antlaşma Cenevizlilerle yapılır.

1274 – Papa X. Gregorius Lyon’da bir konsil toplar. Bizans da davet edilir. Bizans Roma Kilisesi’nin üstünlüğünü kabul eden bildiriyi kabul eder ve kiliselerin birliğini sağlamayı amaçlar. Ancak yönetim kademesi Katolik olsa da halk bunu kesinlikle kabul etmez.

1278 – Mora, gönüllü olarak Bizans’a katılır.

1279 – Papa III. Nikolas ölünca kiliseler birliğini savunan da kalmaz ve ortadan kalkar.

1280 – Sicilya Kralı Şarl d’Anju, Papa’nın ölmesiyle Bizans ve Roma İmparatorluğu hayali ile yola çıkar. Arnavutluk’taki Berat Kalesi’ni kuşatır. Bizans, bölgeye destek gönderir ve savaşı kazanır.

1282 – Sicilya Krallığı’nın tehlikeli olmaya başlamasından dolayı imparator casusluk faaliyetleriyle durumu çözmeye çalışır. Sicilya’da halk kışkırtılır ve kral değişir.

1282 – Diplomasi ve casusluk faaliyetleri ile Bizans’ı büyütüp geliştiren imparator ölür. Tabii bu faaliyetler ve yeterli insan kaynağı olmadığı için paralı askerlik uygulaması hazineyi sıkıntılı bir duruma sokar. Roma Kilisesi’nin üstünlüğünü kabul ettiği için de halkın sevgisini kaybetmiştir.

1265 yılı Bizans İmparatorluğu Sınırları

1282 – 1328 II. Andronikos Palaelogos

1282 – İmparator olur olmaz kiliselerin birliği antlaşmasını kabul etmediğini ilan eder.

1291 – Ordunun yanı sıra donanma da paralı askerlerden oluşmaya başlar. Cenevizlilerden 60 gemi kiralanır. Zaten zayıf olan hazinenin daha da zarar görmesine sebep olur.

1300 – Moğol saldırıları nedeniyle Anadolu’nun içlerine olan Türk akınları çok arttığı için birçok yer Bizans’ın elinden çıkar ve Türklerin eline geçer. Bizans’ın elinde İzmit, İznik, Bursa, Manisa, Alaşehir, İzmir, Foça ve Karadeniz Ereğlisi kalır.

1302 – Manisa dolaylarında hakimiyet sağlayan Saruhanoğulları Beyliği’ne Roger de Flor komutasındaki paralı Katalan Birliklerini gönderir. Bizans başarısız olur.

Bapheus Muharebesi

1302 – Koyunhisar Savaşı (Bapheus Muharebesi)

Osmanlı Beyliği ile Bizans İmparatorluğu arasındaki ilk muharebedir. Yenişehir-Koyunhisar’daki bu muharebeyi Osmanlı kazanır. Osmanlı’nın kuruluşu olarak kabul edilen savaştır. Osmanlı’nın ilk başkenti olacak olan Bursa’nın etrafı tamamen sarılmış olur.

1305 – İmparator’un paralı asker olarak kullandığı Roger de Flor komutasındaki Katalanlar, Anadolu’dan Trakya’ya geçip yağmalara başlarlar. Edirne’de IX. Mikail’i ziyaret ettiklerinde Roger de Flor öldürülür. Bizans, Katalan belasından kurtulur.

1307 – Aydınoğulları Beyliği, Selçuk-Efes dolaylarını ele geçirir.

1308 – Karamanoğulları Beyliği, eski Selçuklu başkenti olan Konya’yı ele geçirir.

1309 – Rodos Adası, St. Jean Şövalyeleri tarafından ele geçirilir.

1308-1310 – Önderleri yok edilen Katalanlar daha da öfkelenir ve Selanik’e gidip yağmalamaya başlarlar. Atina’ya kadar giderler. Orada ortadan kaldırılırlar.

1316 – IX. Mikail’in oğlu Andronikos da müşterek imparator ilan edilir.

1321 – Torun Anronikos, kendisini imparator ilan eder. Halkın da desteklediği kişidir. Çünkü Bizans, günden güne fakirleşen bir devlete dönüşür. Ancak asıl imparatorla anlaşıp beraber yönetmeye karar verirler.

1326 – Bizans’ın elinde kalan en önemli şehirlerden biri olan Bursa, Osmanlılar tarafından alınır. Bursa, Osmanlı Devleti’nin başkenti olur.

1327 – Arnavutluk’ta çıkan isyan bastırılır. Epirus da Bizans’a katılır.

1328 – Bir süre sonra Bizans’ı beraber yöneten dede ve torun imparatorlar arasında taht mücadelesi çıkar. Halkın desteğini alan torun şehre girer. İmparator zorluk çıkarmaz ve manastıra gönderilir. 4 sene sonra da gönderildiği yerde ölür.

1328 – 1341 III. Andronikos Palaelogos

1328 – Büyük bir halk desteği ile dedesinin yerine imparator olan III. Andronikos, mali anlamda çökmüş bir devletin yönetimine geçmiş olur. Rüşveti engellemek ve adaleti sağlamak için çalışmalar yapar. Bu çalışmaları yaparken en büyük destekçisi de Ioannis Kantakuzenos’tur.

1329 – İmparator yeni bir donanma kurulmasını emreder. Donanma ile Sakız Adası, Foça, Teselya ele geçirilir.

1331 – Bizans’ın 2. başkenti olan İznik, Osmanlı Devleti tarafından alınır.

1332 – Bulgarlar ve Sırplar, Bizans’a karşı ittifak oluştururlar. Sırp Stefan Duşan Selanik’e kadar gelir.

1333 – İmparator, hızla güçlenen Orhan Gazi ile görüşür ve antlaşma yapar.

1340 – Bizans, Balkanlarda kısmen hakimiyeti yeniden sağlar.

1341 – Bizans’ın çöküş döneminde bir altın çağ yaşatan imparator, 44 yaşında aniden ateşlenerek ölür.

1341 – 1376 V. Ioannes Palaelogos

1341 – V. Ioannes babası öldüğünde 9 yaşında imparator olur. Naip olarak Kantakuzenos seçilir. Ancak imparatoriçe bunu kabul etmez. Kantakuzenos Selanik’e gittiğinde ona yakın herkesi tutuklatır. O da kendisini Dimetoka’da imparator ilan eder.

1345 – Kantakuzenos, Balkanlardaki bütün topraklara hakim olur.

1346 – Kantakuzenos, Osmanlı Sultanı Orhan Gazi ile anlaşır. Kızı Theodora’yı da Orhan Gazi ile evlendirir.

1346 – Balkanların yükselen gücü olan Sırplar, Selanik dışında bütün Makedonya Bölgesi’ne hakim olurlar. Duşan’ın Sırp-Bizans İmparatorluğu hayali vardır.

1347 – 1354 VI. İoannes Kantakuzenos

1347 – Orhan Gazi’den de aldığı destekle imparator olarak Konstantinopolis’e girer.

1348 – Konstantinopolis’te veba salgını ortaya çıkar. Şehrin yaklaşık yarısı ölür. Zaten az olan insan kaynağı daha da azalır.

1348 – Cenevizliler Galata Kulesi’ni (İsa Kulesi) inşa ederler.

Galata Kulesi

1350 – Sırplar ilerleyişine devam eder. Selanik ve Mora dışında, Edirne’ye kadar olan bütün bölgeye hakim olurlar.

1352 – V. Ioannes Palaelogos ile Kantakuzenos arasında bir iç savaş patlak verir. Sırplar ve Venedikliler Palaelogos’u, Osmanlı ise Kantakuzenos’u destekler. Kantakuzenos mücadeleyi kazanır.

1354 – Gelibolu, Osmanlı’nın eline geçer.

1354 – Palaelogos, Konstantinopolis’e gelir. Kantakuzenos da imparatorluktan feragat eder. Her şeyi bırakır ve keşiş olur.

1354 – 1376 V. İoannes Palaelogos (2. kez tahta geçer.)

1354 – V. İoannes Palaelogos, artık tek başına imparator olur.

1361 Dimetoka, Osmanlı Devleti’nin eline geçer.

1362 – Edirne, Osmanlı Devleti’nin eline geçer ve başkent ilan edilir.

1363 – Filibe, Lala Şahin Paşa tarafından alınır ve Osmanlı topraklarına katılır.

1369 – İmparator batıdan destek alabilmek için tekrar kiliselerin birleştirilmesini gündeme getirir. Bunun için Roma’ya gider. Ancak halk kesinlikle tamamen karşıdır.

1376 – Venedikliler para karşılığı Bozcaada’yı isterler. İmparatorun bu druma sıcak yaklaşmasından dolayı Cenevizliler, daha önceden zindana atılmış olan oğul IV. Andronikos’u zindandan kaçırırlar. Ceneviz desteğiyle Andronikos yeni imparator olur. Babası V. İoannes’i zindana attırır.

1376 – 1379 IV. Andronikos Palaelogos

1376 – Ceneviz ve Osmanlı desteği ile imparator olan IV. Andronikos, Venediklilerin istediği Bozcaada’yı Cenevizlilere vermek ister. Ancak resmi olarak gerçekleşmez.

1379 – Atıldığı zindandan kaçan V. İoannes, bu defa Osmanlı Sultanı I. Murat’ın desteğini alır; Konstantinopolis’e girer ve 3. defa tahta çıkar.

1379 – 1391 V. İoannes Palaelogos (3. kez tahta geçer.)

1379 – I. Murat’ın desteği ile 3. defa imparator olan V. İoannes, Bizans’ı Osmanlı’nın vasalı haline getirir. Antlaşmaya göre Osmanlı ne zaman destek ister ve çağırırsa; katılmak zorundadır. Elde kalan Bizans topraklarını oğulları arasında paylaştırır.

1382 – Zindandan kaçıp isyan eden Andronikos, bu defa sonuç alamaz.

1387 – İmparatorun oğlu Manuel’in yönetiminde olan Selanik, 3 yıllık kuşatmanın ardından Osmanlı Devleti tarafından alınır.

1390 – Osmanlı ile imparatorun ilişkileri çok iyi değildir. Osmanlı imparatorun değişmesini ister. Bizans’ın vermek zorunda olduğu vergileri ister. Ek olarak inşa edilen surların yıkılması da istenir. İmparator bunları yerine getirmediği takdirde oğlu Manuel kör edilecektir. İmparator bunu kabul eder. Bir süre sonra da yatağında ölü bulunur.

1390 – Devrik imparator Andronikos’un oğlu İoannes, Yıldırım Beyazıd’ın desteği ile tahta geçer.

1390 VII. İoannes Palaelogos

Bir darbe ile tahta geçen VII. İoannes Palaelogos’un imparatorluğu çok uzun sürmez. Önceki imparatorun oğlu Manuel, Venedik’ten kiraladığı gemilerle Konstantinopolis’e gelir. İmparator durumu öğrenince şehirden kaçar.

1391 – 1425 II. Manuel Palaelogos

1391 – Babasının ölüm haberini alınca Osmanlı’ya sığınan II. Manuel, ardından Osmanlı’dan aldığı destekle tahta çıkar.

1394 – Yıldırım Beyazıd, Konstantinopolis’i kuşatır. Bu şehri tarih boyunca 9. kuşatılması olur.

1396 – Bizans, kuşatma devam ederken Papa’dan yardım ister. Papa’nın teşvikiyle toplanan 100 bin kişilik ordu Niğbolu’da Osmanlı’ya mağlup olur.

1399-1402 – Bizans İmparator’u Osmanlı’ya karşı destek bulabilmek için Avrupa’ya gider.

1402 – Timur’un Yıldırım Beyazıd’ı yendiğini öğrenince hemen geri döner. Osmanlı’nın almış olduğu yenilgi Bizans’ın ömrünü yarım yüzyıl daha uzatır.

1411 – Osmanlı’daki Fetret Devri sırasında 4 şehzade taht mücadelesine girişir. Bizans, Şehzade Süleyman’ı desteklediği için, Şehzade Musa Konstantinopolis’i kuşatır. Şehrin 10. kuşatılmasıdır. İmparator Şehzade Mehmet ile anlaşır. Ancak Mehmet kuşatmanın kaldırılmasında başarılı olamaz.

1413 – Bizans’tan askeri anlamda da destek alan Mehmet, Musa’yı yener. Osmanlı’nın 5. padişahı olur. Çelebi Mehmet, Bizans’tan gördüğü destekten sonra ölene kadar Bizans ile her hangi bir savaş yaşanmaz.

1415 – İmparator, Mora’daki oğlunun yanına gider. Mora’daki refah ve zenginlik kendisini şaşırtır. Korint Körfezi’ne gelebilecek saldırılara karşılık olarak Heksamilion olarak adlandırılan suru inşa ettirir.

1421 – Müşterek imparator ilan edilen VIII. İoannes, babası manastıra çekilince Şehzade Mustafa’ya destek verir. Bu Osmanlı Padişahı II. Murat ile arasının açılmasına sebep olur.

1422 – Konstantinopolis, 11. defa kuşatılır. II. Murat’ın bu kuşatması Şehzade Mustafa İsyanı sebebiyle kaldırılır.

1423 – Osmanlı, Mora Yarımadası’na saldırır. İnşa edilen surlar (Heksamilion) yıkılır ve Mora vergiye bağlanır.

1425 – 1448 VIII. İoannes Palaelogos

1425 – Babası ölünce VIII. İoannes tahta geçer. İmparator olduğunda Bizans, Konstantinopolis, Silivri dolayları ve Mora’dan oluşmaktadır.

1427 – Kefalonya Adası Bizans’a çeyiz olarak verilir.

1430 – Mora’da yıllar öncesinden kalan Latinler tamamen ortadan kaldırılır. Mora tamamen Bizans’ın egemenliğine girer.

1431 – Papa ile kiliseleri birleştirmek içim yeniden müzakereler başlar.

1438 – İmparator, kiliseleri birleştirilmesi amacıyla toplanan konsilin yapıldığı Ferrara’ya gecikmeli de olsa varır.

1439 – Yapılan görüşmeler sonrasında Floransa Katedrali’nde kiliseler arası birlik ilan edilir. Bu defa Bizans’ın üst düzey yöneticileri yanı sıra kilisenin de üst düzey yöneticileri bu birleşmeyi kabul eder. Her zaman olduğu gibi bu durumu kesinlikle kabul etmez ve Ortodoksluğa daha sıkı bağlanırlar.

1444 – Varna Savaşı

Osmanlı’yı Balkanlardan atmak amacıyla toplanan ordu ile yapılan savaşı Osmanlı kazanır. Bizans’ın son umutlarından biriydi.

1446 – Mora Despotluğu, Atina’ya doğru büyümeye başlayınca Osmanlı bölgeye askeri birlikleri gönderir. Moralılar, Mistra’ya çekilirler. Yeniden vergiye bağlanırlar.

1448 – II. Kosova Savaşı

Osmanlı’yı Balkanlardan atmak üzere toplanan son büyük seferdir. Osmanlı kazanır. Bizans’ın ümitleri artık tamamen tükenir.

1448 – İmparator, kardeşi olan Mora Despotu Konstantin’i imparator olarak seçtikten sonra ölür.

1448 – 1453 XI. Konstantin Palaelogos Dragaş

1448 – İmparator ölmeden önce kardeşi Konstantin’i işaret etse de, diğer küçük kardeş Demetrius Konstantinopolis’e gelip imparatorluğunu ilan eder. Ancak imparatoriçe ve diğer kardeşi Themes de Konstantin’i destekleyince bu iddiasından vazgeçer.

1449 – Diğer kardeşin iddiasından vazgeçmesinden sonra valilik yaptığı Mistra’da taç giyer ve imparator olur.

1451 – II. Murat ölünce Sırp eşi Mara ile evlenip destek bulmak ister. Sırlar da bunu ister ancak Mara kesinlikle buna karşı çıkar.

1452 – II. Mehmet Bizans toprakları içinde kalmasına rağmen Rumeli Hisarı’nı inşa ettirir.

1452 – Osmanlı tehlikesine karşı kiliseleri birleştirme fikri tekrar gündeme gelse de yine halk reddeder.

1453 – Osmanlı Devleti’nin 7. padişahı olan II. Mehmet, Konstantinopolis’in 12. ve son kuşatması için bütün hazırlıklarını tamamlar. Bizans savunmasını güçlendirmek için son yıllarda önemli bir müttefiki olan Cenevizlilerden destek alır. Guistiniani Longo komutasında 700 asker şehre gelmiştir.

6 Nisan 1453’te başlayan kuşatma, 29 Mayıs 1453’te şehrin düşmesiyle son bulur. İmparator Konstantin’in savaşırken öldürüldüğü düşünülür. Onun olduğu düşünülen bir ceset, II. Mehmet’in emriyle olması gerektiği gibi defnedilir. Bizans İmparatorluğu son bulur.

Büyük Konstantin ile başlayan Bizans (Doğu Roma) ya da Roma dönemi, Konstantinopolis’in Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesiyle son bulur. Tam 1123 yıl 18 gün boyunca var olan Bizans, Büyük Konstantin ile başlar; XI. Konstantin ile tarihin tozlu sayfalarında yerini alır.

Popüler Yazılar

SÖZLEŞME

Bu internet sitesine girilmesi veya mobil uygulamanın kullanılması sitenin ya da sitedeki bilgilerin ve diğer verilerin programların vs. kullanılması sebebiyle, sözleşmenin ihlali, haksız fiil, ya da başkaca sebeplere binaen, doğabilecek doğrudan ya da dolaylı hiçbir zararlardan REHBERNAME A.Ş. ('REHBERNAME') nun sorumluluğunun olmadığını, tarafımdan internet sitesinde E-Bültene üye olmak için veya başkaca bir sebeple verdiğim kişisel verileri, özellikle de isim, adres, telefon numarası, e-posta adresi, banka bilgisi, yaş ve cinsiyetle ilgili benzeri bilgileri kendi rızam ile paylaştığımı, REHBERNAME A.Ş. ('REHBERNAME') nun nin bu bilgileri kullanmasına muvafakat ettiğimi, bu bilgilerin 3.gerçek ve/veya tüzel kişilerin eline geçmesi ve bu şekilde olumsuz yönde kullanılması halinde ve/veya bu bilgilerin başkaca kişiler ile paylaşılması halinde REHBERNAME A.Ş. ('REHBERNAME') nun sorumluluğunun olmadığını gayri kabili rücu, kabul, beyan ve taahhüt ederim.